Ponyo

Het goudvisje Ponyo - een soort oranje spookje met rode haren - ontsnapt uit de onderzeeër van haar vogelverschrikker-achtige vader en belandt in het emmertje van het eenzame, 5-jarig jongetje Sosuke. Het is liefde op het eerste gezicht, zo zeer dat Ponyo besluit mens te worden. Maar als het visje dankzij wat magische druppeltjes eenmaal handen en voeten heeft, is het natuurlijk evenwicht verstoord. Een tsunami is het gevolg, het einde van de planeet lijkt nabij. 'Mister Milieu', zo wordt anime-maestro Hayao Miyazaki in zijn eigen land wel eens genoemd. Bijna al zijn animatiefilms hebben het op een heel subtiele manier over de ecologie en de band tussen mens en natuur. Dus ook zijn jongste en inhoudelijk rijke opus 'Ponyo', een bewerking van Hans Christian Andersens 'De Kleine Zeemeermin', die zowel voor jong als oud veel moois te bieden heeft. De films van Miyazaki zijn in Japan echt een fenomeen én buitengewone bioscoophits. Maar niet alleen in het thuisland wordt het werk van de inmiddels 67-jarige Miyazaki - vaak omschreven als 'de grootste levende animatiefilmmaker ter wereld' oprecht geliefd. Bij de digitale wizards van Pixar gaat er geen film van hem onopgemerkt voorbij. John Lasseter & co zijn immers grote fans en bewonderaars van deze invloedrijke meester die voor het wonderlijke 'Ponyo' zijn Studio Ghibli opnieuw traditioneel liet werken - met de hand getekende potloodtekeningen dus, en niet met de computer. Precies als die andere grote visionair, Walt Disney, heeft ook Miyazaki altijd een gezonde fixatie gehad op de Europese cultuur en artistieke verbeelding. Verrassend is zijn keuze voor het werk van de Deense verteller Andersen bijgevolg niet, al is het wel prachtig realistisch naar het hedendaagse Japan getransponeerd. De held van deze ontwapenende parabel is dus Ponyo, een magische goudvis die er van droomt om mens te worden. Het nieuwsgierige rode schubbeding met mensenkop en -haar is een kind van een 'boosaardige' onderwatertovenaar en een sireneachtige zeegodin. Dat mythische erfelijke gegeven geeft later in het verhaal een verrassend dreigende en apocalyptische toon aan deze erg vrije interpretatie van het bekende sprookje. Nochtans is 'Ponyo' opvallend minder donker dan de meest recente films van Miyazaki, zoals 'Princess Mononoke', 'Spirited Away' of 'Howl's Moving Castle'. Het op het strand aangespoelde visje wordt opgepikt door Sosuke, een vijfjarige jongetje dat in een huis met vuurtoren woont op een klif aan de zee. Liefde en vriendschap bij de eerste blik, want het is die ontmoeting met de levendige Sosuke die in Ponyo juist het verlangen gaat losmaken om in een mens te transformeren. Door het vervullen van die wens raakt echter heel het ecosysteem uit evenwicht en wordt de kuststreek getroffen door een enorme tsunami. Voor Miyazaki meteen het signaal om zijn extravagante fantasie de vrije loop te laten. Want wat deze poëtische fabel zo uniek en bijzonder maakt, is de expressieve kracht en de onmetelijke fantasie waarmee de zee, het woest schuimende golvenspel en de wereld onder water (van kwallen tot prehistorische vissen) verbeeld worden. Soms gebeurt dat op een surreëel abstracte manier, maar in het algemeen is de grafische stijl heel herkenbaar en klassiek bescheiden. Noem het fundamenteel naturalistisch. Met veel pastelkleuren ook en soms zelfs met de losse hand getekende naïeve beelden, die rechtstreeks op het universum van kindertekeningen geïnspireerd zijn.

Tekst : L. Joris

Bekijk hier de Amerikaanse trailer Hayao Miyazaki's Ponyo :